Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Toplantı ve Karar Yeter Sayısı Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme

Ömer Keskinsoy

Bu kısa çalışmada Anayasanın 96. maddesinde düzenlenen toplantı ve karar yeter sayıları üzerinde durularak, Cumhurbaşkanı seçimi bakımından 96. maddedeki düzenlemelerin geçerli olup olmadığı tartışılacaktır. Ayrıca bu çalışmanın dipnot kısmında konuyla ilgili kavramlar ele alınarak bu kavramlar üzerinde yer yer bazı tartışmalar ve açıklamalar yapılacaktır.

Toplantı Yeter Sayısı, Karar Sayısı, Salt Çoğunluk.

I- Toplantı ve Karar Yeter Sayısı

Anayasanın 96. maddesindeki düzenlemeye göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının¹ üçte biri (184) oranındaki milletvekili ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla² karar alır. Ancak karar yeter sayısı hiçbir zaman üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (139) az olamaz.

Anayasamızda toplantı ve karar yetersayıları 96. maddede düzenlenmiştir³. Madde metninden çıkarılabilecek temel sonuçları toplantı ve karar yeter sayısı bakımından çıkarılabilecek sonuçlar olmak üzere iki alt başlık altında incelemek mümkündür.

aa- Toplantı yeter sayısı bakımından temel kural, üye tamsayısının üçte birine tekabül eden 184 milletvekilinin Genel Kurulda bulunduğunun tespit edilmiş olmasıdır. 1982 Anayasası, 1961 Anayasası döneminde sıkça yaşanan siyasal karar alma mekanizmalarındaki tıkanıklıkları⁴ giderme adına toplantı yeter sayısını 1961 Anayasasından farklı olarak üye tam sayısının salt çoğunluğu şeklinde değil, daha kolay ulaşılabilecek bir sayı olan üye tamsayısının üçte bir oranındaki milletvekili şeklinde düzenlemiştir⁵. Madde gerekçesinde de aynı noktaya temas edilmiştir⁶. Bu tür bir düzenleme, doktrindeki ifadesiyle “rasyonelleştirilmiş parlamentarizm ”⁷ adına yapılan düzenlemedir. 12 Eylül 1980 ihtilali öncesinde Meclisin Cumhurbaşkanı seçiminde salt çoğunluğu sağlayamamış olması sebebiyle Cumhurbaşkanı seçimi turları 115 kez tekrarlanmıştır.