Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İnternet’ten Yapılan Sözleşmeler Sonucu Fatura Düzeni

Rüknettin KUMKALE

Mesafeli sözleşmeler de, aynı işyeri dışında yapılan sözleşmeler gibi tüketici açısından bazı riskler içermektedir. İşyeri dışında yapılan sözleşmelerde belirleyici özellik, tarafların, mağaza gibi olağan sözleşme kurma mekânları dışında fiziksel olarak karşılaşmasıyken mesafeli sözleşmelerde belirleyici özellik, tarafların hiç karşılaşmamasıdır. Evinden telefon, internet, mektup gibi vasıtalarla sözleşmeyi kuran tüketici, satıcının veya sağlayıcının yüzünü dahi görmemektedir. Nitekim bu tür sözleşmelerde sorun, genelde çok düşünülmeden, sözleşmeye ve edime ilişkin ayrıntılar hakkında yeterli bilgi sahibi olunmadan, piyasada sunulan aynı türden mala veya hizmete ilişkin sözleşme koşulları ile karşılaştırma yapılmadan, mal hiç görülmeden satım sözleşmesi akdediliyor olmasıdır. Dolayısıyla, bu hallerde de bilgi eksikliğinin giderilmesi için 25.10.2011 tarihli Tüketici Haklarına İlişkin 2011/83/EU sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesine uyumlu olarak, tüketicinin sözleşme ve edim hakkında aydınlatılması ve kendisine bir cayma hakkının verilmesi uygun gözükmektedir.

Kanunda mesafeli sözleşmeler şu şekilde açıklanmaktadır:

- Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, malların veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.

- Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen hususlarda ve siparişi onaylandığı takdirde ödeme yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcıya veya sağlayıcıya aittir.

- Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı andan itibaren taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirir. Mal satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü geçemez. Satıcı veya sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi durumunda tüketici sözleşmeyi feshedebilir.

- Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişikliklerden ve bozulmalardan sorumlu değildir.

- Oluşturdukları sistem çerçevesinde, uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edenler, bu maddede yer alan hususlardan dolayı satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi hâlinde bu bilgileri ilgili kurumlara, kuruluşlara ve tüketicilere vermekle yükümlüdür. Ancak bu fıkra kapsamında aracılık edenler, satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları sözleşmeye aykırı fiillerinden dolayı sorumludur.

- Mesafeli sözleşmelerde, kapsam dışı sözleşmeler, tüketici ile satıcının ve sağlayıcının hakları ve yükümlülükleri, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.

Mesafeli sözleşmeler ile ilgili olarak 27 Kasım 2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazetede “Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

Mesafeli satışlarda satıcı veya sağlayıcı tüketiciye istediği malı, faturası ile beraber göndermektedir. Tüketicinin Kanundaki hükümler çerçevesinde on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkı bulunmaktadır.

İşte burada, malın iadesi sırasında kendisine gönderilen fatura ile ilgili olarak tüketicinin ne gibi işlem yapması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Vergi Usul Kanununun 385. Sıra no.lu Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar yapılmıştır.

Bu konu ile ilgili olarak yazılan özelgede belirtilen hususlar aşağıya alınmıştır.

Gelir İdaresi Başkanlığı, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü’nün 08.06.2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-658 sayılı özelgesi.

Konu: Faturalarda iade bölümünün olmaması halinde iade kısmının el ile ilave edilip edilemeyeceği hususu.

(Not: Bilindiği gibi matbaalarda basılan klasik faturalarda iade hanesi bulunmamaktadır. Söz konusu bu özelge faturalarda iade hanesinin bulunmaması durumunda yapılacakları belirtmektedir.)

Özelge de sonuç olarak “İade kısmının matbaa baskılı olmadığı mevcut faturalarınız tükenene kadar yaptığınız mesafeli sözleşmelere dayanan satışlarda müşterilerinize göndereceğiniz faturaya el ile iade bölümü ilave ederek faturanın bu şekilde gönderilmesi ve iade durumunda bu bölümün müşterileriniz tarafından doldurularak ürünle beraber firmanıza gönderilmesi sureti ile iade işlemi yapılabilecektir. Ancak bu faturaların tükenmesinden sonra, mesafeli sözleşmeler düzenlenerek yapılan satışlar için iade kısmının matbaa baskılı olduğu faturaları kullanmanız gerekmektedir.” ifadeleri bulunmaktadır.

Mesafeli satışlarda tüketicinin cayma halinde hukuki durum, 4077 sayılı Kanunun 9/A, yeni 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48’inci maddesinde belirtilen şartlar dahilinde gerçekleştirilecektir.

Diğer taraftan Tüketicinin cayma durumu düşünülerek satıcı tarafından düzenlenecek faturanın alt kısmına iade bölümü açılacak ve bu iade bölümünde,