Eczacının Tüketiciyi Bilgilendirme ve Aydınlatma Yükümlülüğü

Obligation of Pharmacists to Information and Enlighten Consumers

Fevzi TOPSOY

Eczacılar, hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde  etkin rol oynayan yardımcı sağlık personelidir. Bu açıdan eczacıların görevi sadece ilaç satışı yapamak değil aynı zamanda ilaçlar hakkında tüketicileri aydınlatmak ve onlara yardımcı olmak olmalıdır. Zira eczacılar, hastanın tedaviye başlamasından önce iletişim kurulan son sağlık çalışanı  konumundadır. Bu açıdan tedavinin başarıya ulaşmasında önemli görev üstlenmektedirler. Bu nedenle; eczacıların ilaç ve ilaç dışı ürünler konusunda tüketicileri aydınlatma ve bilgilendirme yükümlülüğünün içeriği ve hukukî dayanaklarının belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.

Eczacı, İlaç, Bilgilendirme ve Aydınlatma Yükümlülüğü, Akılcı İlaç Kullanımı.

Pharmacists are auxiliary health personnel who play an active role in the prevention and treatment of diseases. Their job is not only to sell those drugs, but also inform and help customers about them, as pharmacist are the last contact person before the use of those drugs by patients. In this regard, they have an important role in the success of treatment. Therefore it is important to determine the legal basis for the content of obligation of pharmacists inform the customers about drug and non-drug products.

Pharmacist, Drug, Obligation Information and Enlighten, Rational Drugs Use.

GİRİŞ

Eczacılar; toplumun sağlığının korunması, hastalıkların önlenmesi, gerekli durumda ilaçların verilmesi ve bu ilaçlardan hastaların en iyi şekilde yararlanmasının sağlanmasında görevli yardımcı sağlık personelidir.¹ Bu itibarla, her ne kadar günümüzde eczaneler doğrudan doğruya tüketiciye² ilaç satan işletmeler şeklinde faaliyet gösterse de eczacıların temel görevi, sadece ilaç satışı yapmak değil aynı zamanda ilaçlar hakkında tüketicileri aydınlatmak ve onlara yardımcı olmak olmalıdır³. Zira hastanın tedaviye başlamasından önce iletişim kurulan son sağlık çalışanı olmak gibi özel bir konuma sahip olan eczacıların, tüketiciye sunduğu ilaçlar hakkında ayrıca yapacağı bilgilendirmeler, tedavinin başarıya ulaşmasında⁴ ve özellikle ilaç ve sağlık harcamalarının tasarrufu açısından büyük önem taşımaktadır⁵.

Eczacılık mesleğiyle ilgili hukukî ve etik kurallar, eczacıların, hekimler tarafından reçete edilen ilaçların nasıl kullanılacağını, yan etkilerinin neler olabileceğini, hekimler aksini belirtmemişse maliyeti düşük eşdeğer ilaçların neler olduğu konusunda tüketicileri aydınlatmakla yükümlü olduklarından bahsetmektedir⁶. Bununla birlikte eczacıların aydınlatma yükümlülüğünün içerik ve şeklinin belli bir standartta bağlanmadığı görülmektedir. Oysa ki özellikle hekimlerin iş yoğunluğu gibi gerekçelerle çoğu zaman reçete ettiği ilaçlar hakkında hastalarına tam bilgi verememesi bu yükümlülüğün, belli bir şekil ve içerikte verilmesini çok daha önemli kılmaktadır. Zira hastalığın iyileşmesinde, seçilen ilaçlar kadar, bunların uygun dozda ve zamanında kullanılması ve muhafazası büyük önem taşımaktadır. 

Bu itibarla çalışmada; eczacıların ilaç ve ilaç dışı ürünler konusunda tüketicileri aydınlatma ve bilgilendirme yükümlülüğünün hukukî dayanakları ile yükümlülüğün kapsamı ayrıntılı olarak analiz edilerek, olması gereken hukuk bağlamında, bu yükümlülüğün şekli ve içeriği tartışılmıştır.