ABD’deki Vitamin Vakası

Özlem ÖKSÜN

Vitamin üreticilerinin üretimini gerçekleştirdikleri toz vitaminler genellikle insan ve hayvanların beslenme zincirinde ve çeşitli et ürünlerinin besin değerinin artırılması amacıyla kullanılmaktadır.

Dağıtım sisteminin ilk ayağında vitaminler, “karışım öncesi” olarak adlandırabileceğimiz ve karışımın kullanılacağı (karışımın ekleneceği hayvan yemleri gibi) maddeler marifetiyle vitamin kombinasyonlarına dönüştürülmektedir (bazı vitamin olmayan bileşenlerle). Belli başlı vitamin üreticileri karışım öncesi satış gerçekleştirmektedirler. Ayrıca bazı bağımsız karıştırıcılar da üreticilerden karışım öncesi ürünleri almakta ve karışım olarak satışını gerçekleştirmektedir.

Bağımsız karıştırıcılar, üreticiler tarafından kendilerine teklif edilen yüksek fiyatlar ve ihtiyaçları olan vitamin çeşitleri için rekabetçi fiyatların piyasada oluşmaması sebebiyle vitamin üreticileri arasında bir dayanışma olduğuna kanaat getirmişlerdir.¹ İlgili şikayete ilişkin olarak yapılan incelemeler neticesinde 5 Aralık 1997’de ABD’de çiftçilik faaliyetlerine ilişkin vitamin ürünlerini sağlayan sağlayıcılar adına ilk dava açılmıştır². Şikayet belli başlı üç vitamin üreticisinin fiyat belirlemeleri ve satışı yapılan vitaminlerin satış hacimlerinin, vitamin karışımlarının ve toplu vitamin ürünlerinin belirlenmesini kapsamaktadır. Bu iddialara ek olarak tarafların toplantılar ve görüşmeler marifetiyle satış fiyatlarını tartıştıkları, bilgi değiş tokuşu yaptıkları ve tarafların almış oldukları kararlara uyumunu kontrol ettikleri doğrultusunda iddialar öne sürülmüştür.