Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Sürecinde Gümrük Birliği’nin Rekabet Kuralları

Tunay KÖKSAL

Giriş

Bilindiği gibi, Türkiye, Avrupa entegrasyon hareketine katılmak amacıyla, 31 Temmuz 1959 tarihinde Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET’ye) tam üyelik başvurusunda bulunmuştur. AET, bu başvuruya verdiği yanıtta, Türkiye’nin kalkınma düzeyinin tam üyeliğin yükümlülüklerini üstlenmesine imkan vermediğini belirtmiş ve tam üyelik koşulları gerçekleşinceye kadar geçerli olacak bir ortaklık ilişkisi önermiştir. Türkiye ile AET arasındaki söz konusu ortaklık ilişkisi ise, Roma Antlaşmasının 238’inci maddesi uyarınca, 12 Eylül 1963 tarihinde taraflar arasında imzalanıp; 1 Aralık 1964’den itibaren yürürlüğe giren Ankara Anlaşması ile başlamıştır.

6 Mart 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesiyle de, Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında sanayi ürünlerini (ve işlenmiş tarım ürünlerinin sanayi paylarını) kapsayan bir Gümrük Birliği oluşturulmuştur.

Gümrük Birliği, ortaklık ilişkisinin son dönemini oluşturmaktadır. Ankara Anlaşmasında tamamlanması için belli bir süre öngörülmeyen bu son dönem, büyük bir olasılıkla Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliğinin gerçekleşmesiyle sona erecektir.