Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Hukukî ve Ticarî Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğun Belirli Yönlerine Dair 2008/52/EC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi’nin Uygulanmasına İlişkin Rapor

Report on the Application of Directive 2008/52/EC of the European Parliament and of the Council on Certain Aspects of Mediation in Civil and Commercial Matters

Emine ERGİN

2012 yılından bu yana yargı sistemlerinin kalitesiyle verimliliğini artırma ve bağımsızlıklarını sağlama amacı, European Semester’in temel özellikleri arasında yer almaktadır. European Union Justice Scoreboard ise bu yapıyı desteklemekte ve üye devletlere yargı sistemlerinin verimliliğini geliştirme konusunda yardımcı olmaktadır. European Union Justice Scoreboard ayrıca üye devletlerce uyuşmazlıkların alternatif yollarla çözümüne ilişkin yürütülen çalışmaların da verilerini toplamaktadır. Avrupa Komisyonu, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin tanıtılmasını sağlamak ve kullanımını artırmak amacıyla bu bilgilerin toplanmasını ve sonrasında paylaşılmasını desteklemektedir. Nitekim bu verilerin toplanması ve paylaşılması (bilgilendirici broşürler ve toplantılar), alternatif yöntemlerin verimliliğinin ve de hukuki yardıma erişilebilirliğin değerlendirilmesi, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının tanıtımında önem kazanmaktadır.

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri, Arabuluculuk, Arabulucu, Arabuluculuk Eğitimi, Gizlilik.

Since 2012, improving the quality, independence and efficiency of judicial systems has been a central feature of the European Semester. The EU Justice Scoreboard feeds the European Semester and assists Member States to improve the effectiveness of their justice systems. The Scoreboard also contains data on activities undertaken by Member States to promote the voluntary use of ADR methods. The Commission encourages the collection and sharing of information on the practices and methods to promote the voluntary use of ADR. The promotion of ADR includes tailor-made publicity (brochures, information sessions), the collection and publication of data, and the evaluation of the effectiveness of ADR methods and of the availability of legal aid for ADR.

Alternative Dispute Resolution Methods, Mediation, Mediator, Training of Mediators, Confidentiality.

I. Amaç

Hukukî ve Ticarî Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğun Belirli Yönlerine Dair 2008/52/EC sayılı Direktif,1 aile hukukundan doğanlar da dahil olmak üzere, uyuşmazlıkların alternatif yollarla çözüm metotlarına erişimi kolaylaştırmayı, dostane biçimde uzlaşmayı yaygın hale getirmeyi amaçlamaktadır. 2008 tarihli Direktif’in uluslararası alanda uygulama bulmasının yanı sıra, 21 Mayıs 2011 tarihi itibariyle de ulusal hukuk düzenlerine aktarılması hedeflenmekteydi. Direktif’in uygulanmasını konu alan bu değerlendirme, Direktif m.11’e uygun olacak şekilde hazırlanmıştır.

Avrupa Birliği’nin temel ilkeleri arasında yer alan özgür, güvenli ve adaletli bir ortam yaratmaya yönelik politikalarından biri de adalete daha etkin erişimi sağlamaktır. Avrupa Birliği bunu gerek mahkeme yoluyla gerekse de mahkeme dışı yollarla gerçekleştirmeyi amaçlar. Bu bağlamda, arabuluculuk, tarafların ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte ekonomik ve hızlı bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Taraflar da arabuluculuk yoluyla elde edilen sonuçları kolayca benimser. Arabuluculuğun faydaları, daha ziyade uluslararası uyuşmazlıklarda ön plana çıkmaktadır.

Arabuluculuğun hukukî ve ticarî uyuşmazlıklardaki öneminin yanı sıra, aile hukuku alanında oynadığı önemli rolü de vurgulamak gerekir. Nitekim arabuluculuk, eşler arasında hem yapıcı bir atmosferin yaratılmasına hem de eşit muamelenin sağlanmasına hizmet eder. Buna ek olarak, dostane çözümler daha kalıcı olur ve bu sayede çocuğun bakımında, ebeveynlerle iletişiminde daha yapıcı ve sağlam bir zemin inşa edilmiş olur.

II. İçerik

Söz konusu Direktif, genel olarak hukukî ve ticarî uyuşmazlıkların çözümünde arabuluculuk yönteminin kullanımını yaygınlaştırma yönelik atılmış ilk adımdır. Direktif’in kabulünden sonra, Avrupa Birliği’nde arabuluculuk yöntemine ilişkin çalışmalar daha da artmıştır:

1. 2012 yılından bu yana yargı sistemlerinin kalitesiyle verimliliğini artırma ve bağımsızlıklarını sağlama amacı, European Semester’in temel özellikleri arasında yer almaktadır. European Union Justice Scoreboard ise bu yapıyı desteklemekte ve üye devletlere yargı sistemlerinin verimliliğini geliştirme konusunda yardımcı olmaktadır. European Union Justice Scoreboard ayrıca üye devletlerce uyuşmazlıkların alternatif yollarla çözümüne ilişkin yürütülen çalışmaların da verilerini toplamaktadır. Avrupa Komisyonu, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin tanıtılmasını sağlamak ve kullanımını artırmak amacıyla bu bilgilerin toplanmasını ve sonrasında paylaşılmasını desteklemektedir. Nitekim bu verilerin toplanması ve paylaşılması (bilgilendirici broşürler ve toplantılar), alternatif yöntemlerin verimliliğinin ve de hukuki yardıma erişilebilirliğin değerlendirilmesi, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının tanıtımında önem kazanmaktadır.2

2. Avrupa ülkelerindeki özel hukuk sistemini anlamak açısından bir çalışma grubu oluşturulmuş ve bu grup, özellikle çocuk kaçırma davaları da dahil olmak üzere uluslararası alanda aile arabuluculuğuna3 başvurmayı artıracak tavsiyeler üzerinde çalışmıştır. Avrupa Birliği e-Adalet Portalı’nda aile hukukuna ilişkin ulusal verileri toplaması için uluslararası bir bölüm oluşturulmuştur.

3. Ayrıca, Avrupa Komisyonu Adalet Programı4 kapsamında arabuluculuğun tanıtımı ve hakimlerin ve uygulamacıların eğitimi hakkında çeşitli projelere destek olunmuştur.

4. Nihayet, tüketici uyuşmazlıklarında alternatif çözüm yöntemleri konusunda 2013/11/EU sayılı Direktif5 hazırlanmıştır. Yine tüketici uyuşmazlıklarında online çözüm yöntemlerini konu alan 524/2013 sayılı Tüzük6 çıkarılmıştır. Böylece, tüketiciler sözleşme ilişkisine bağlı tüm uyuşmazlıklarla bu alternatif çözüm yöntemlerine başvurmaları konusunda desteklenmiştir. Daha sonra ise, online işlemlerden doğan uyuşmazlıklar konusunda tüketicilere yol göstermek adına online bir platform hazırlanmıştır (www.ec.europa.eu/odr).