Kuzey Kıbrıs Medeni Usul Hukukunda Avukatlık Ücreti

Honour of Attorney in Civil Procedure of Northern Cyprus

Aysun BEYDOLA

Çalışmada toplumun adalete olan inancının sağlanması açısından önem taşıyan avukatlık mesleğinin onuru karşısında avukatların aldıkları ücretin önemini vurgulanmış, avukatlık ücretinin hangi kıstaslara göre belirleneceği tespit edilmiş ve bu çerçevede İngiliz ve Türk hukukunda yer alan düzenlemelere yer verilmiştir. Son olarak çalışmada konulara ilişkin eleştiriler ve olması gereken hukuk açısından önerilere yer verilmiştir. Makale Kuzey Kıbrıs hukukunda avukatlık ücretine ilişkin ilk çalışmadır.

Medeni Usul Hukuku, Avukatlık Ücreti, Avukat Tutma Varakası.

The importance of the relationship between the honour of attorney as a proffession which is essential for the society to believe in justice and the attorneyship fee has been highlighted. The criterion of the attorneyship fee have been pointed and the arrangements in English and Turkish legal systems regarding attorneyship fee have been stated. Lastly we have made our critics pertaining to the issues and our proposals deemed necessary in terms of law. This article is the very first work in North Cyprus regarding the attorneyship fee.

Civil Procedural Law, Attorneyship Fee, Retainer.

Giriş

Kuzey Kıbrıs medeni usul hukukunda avukatlık ücreti adlı bu çalışmamızda öncelikle avukatlık ücretinin tanımı ve kararlaştırılması hakkında açıklamalarda bulunulacaktır. Bu kapsamda avukatlık ücreti yargılama masrafı olan ve yargılama masrafı dışında avukatlık ücreti olmak üzere ikiye ayrılarak incelenecektir. İlk olarak yargılama masrafı olan avukatlık ücretinin, daha sonra yargılama masrafı dışında avukatlık ücretinin genel olarak nasıl kararlaştırılacağı izah edilecek ve başarı ücreti kararlaştırılması, ücretsiz dava alınması, dava sonucuna katılma biçiminde veya zaman esasına göre ücretin nasıl tespit edileceği anlatılacaktır.

Çalışmamızda Kuzey Kıbrıs hukuku esas alınmakla birlikte dipnotlarda Türk hukuku ile karşılaştırma yapılacak, Kuzey Kıbrıs avukatlık ücretine ilişkin hükümlerin yer aldığı medeni usul hukuku kurallarının İngiltere’den aynen çevrilerek alınması nedeniyle İngiliz hukukuna da değinilecek ve İngiliz mahkeme kararlarına yer verilecektir.

I. Avukatlık Ücretinin Tanımı ve Ücretin Kararlaştırılması

Kamu hizmeti ve aynı zamanda serbest meslek¹ olan avukatlığın meslek onuru, toplumun adalete olan inancına karşı konumu, üstlendiği işlev büyük önem taşımakta olup, kamu hizmetinin karşılığı olarak kabul edilen avukatlık ücreti de aynı öneme sahiptir² . Devlet birtakım kamu hizmetlerini bizzat kendisi yerine getirmekte, bazı kamu hizmetlerini ise belli bir ücret karşılığında özel kişilere yaptırmaktadırlar. Avukatlık da bu tür bir kamu hizmetidir. Avukat vekilden farklı olarak gerçekleştirdiği hizmet karşılığında ücret almaktadır³ .

Avukat tutma varakası ile yetkilendiren müvekkil, avukattan hukuki yardım görürken, bir yandan da bazı borçlar altına girmektedir. Avukatlık ücreti de bu tür borçlardandır. Avukatın bağımsızlığı ve tarafsızlığının sağlanması için birçok ülkede avukatlık ücretine birtakım sınırlamalar getirilmiştir. Avukat avukatlık mesleğini icra ederken, dava taraflarının talimatları, adalete ve kamu düzenine karşı sorumluluklarının yanı sıra yasalarla belirtilen diğer hükümlerle de bağlıdır. Hukukumuzda yargıcın yargılamada takdir yetkisi olabildiğince geniş olup, avukatlık ücreti konusunda da yargıç taraflara müdahale etme yetkisine sahiptir (HMUT Emir 51. Nizam 1)⁴ . Mahkemelerin yetkisi yargılama masrafı olan ve yargılama masrafı dışında avukatlık ücretinin ödenmesi, bu ücretin kimin tarafından ve ne zaman ödeneceği gibi birçok konuda olabildiğince geniştir. Bu çerçevede yargıç taraflar arasında yapılan avukatlık ücret sözleşmelerini de denetleyebilir⁵ .

Avukatlık ücretinin tanımı konusunda mevzuatımızda herhangi bir hüküm yer almamaktır. Avukatlık ücreti avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağ veya değer olarak ifade edilebilir⁶ .

Avukat, avukat tutma varakası ile yetkilendirilmeden yaptığı işlemler için de avukatlık ücretine hak kazanacaktır; zira avukatın hukuki yardımı da avukatlık ücreti kapsamında değerlendirilmelidir⁷ . Danışma hizmetleri, mütalâa verme, sözleşmelerin hazırlanmasına katılma gibi işlemler avukatlık hizmetidir. Yine avukatlık ücreti bir değer olarak da belirtilebileceğinden dava konusu şeyin bir kısmı avukatlık ücreti olarak gündeme gelebilecektir. Avukat, dava konusu şeyin bir kısmının kendisine ait olacağı konusunda avukatlık ücret sözleşmesi yapabilir.

Avukatlık ücreti yukarıda ifade ettiğimiz üzere emek karşılığı olup, emek sonucunda istenen sonuç ortaya çıkmasa bile ücrete hak kazanılmaktadır. Bunun sebebi ücretin meydana gelmesinin sonuçla herhangi bir ilgisinin bulunmamasıdır⁸ . Taraflar bu durumun aksini kararlaştırabilirler.

Müvekkil ile avukat arasında yapılan sözleşmede ücret taraflardan biri için hak iken diğeri için yükümlülüktür⁹ . Vekil ile müvekkil arasında yapılan her ücret sözleşmesi avukatlık ücret sözleşmesi değildir. Avukatın yaptığı iş tekel hakkının bulunduğu işlerdense, bu iş için gerçekleştirilen sözleşme avukatlık ücret sözleşmesi olarak nitelendirilebilecektir. Aksi halde vekilin ücret alacağı gündeme gelecektir¹⁰ .