Uluslararası Vergi Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları

Tayfun ERCAN

Vergi yükümlüleri ile vergi idareleri arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar gelişen ekonomik hayatla birlikte çeşitlilik kazanmış ve uluslararası bir niteliğe bürünmüştür. Uluslararası vergi uyuşmazlıkları geniş anlamda ülkeler arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmazlıkları, yabancı özel hukuk kişileri ile uluslar arası alanda ortaya çıkan uyuşmazlıklar, ayrımcı vergileme, vergi yükümlüsünün haklarını ihlal eden her türlü vergilendirme işlemleri olarak tanımlanabilir. Uluslararası vergi uyuşmazlıklarının sayısındaki artış beraberinde bir takım usul ve esasların, çözüm yollarının oluşturulması gereksinimini ortaya çıkarmıştır.

Çalışmanın birinci bölümünde, uluslararası vergi uyuşmazlıklarının kapsamına ve türlerine yer verilmiş; ikinci bölümünde Times New Roman , uluslararası vergi uyuşmazlıklarının çözüm yollarına değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise, konu Türk hukuk sistemi bakımından vergi hukuku düzleminde incelenmeye çalışılmıştır.

Uluslararası Vergi Uyuşmazlıkları, Çifte Vergilendirme, Doğrudan Yabancı Yatırımlar.

BİRİNCİ BÖLÜM

Ülkeler arasındaki ticaret ve yatırım ilişkilerinin artması beraberinde vergi yükümlüleri ile vergi idareleri arasında çekişme yaratmasının yanında vergilendirme konusunda ülkeleri karşı karşıya getirmektedir. Uluslararası çifte vergilendirme, transfer fiyatlandırması, uluslararası vergi rekabeti¹, vergi cennetleri, vergi kaçakçılığı bu sorunların en önemlilerinden birkaçıdır².

Uluslararası çifte vergilendirme, ülkelerin ekonomik politikalarını yakından ilgilendirdiğinden ayrı bir öneme sahiptir. Zira, çifte vergilendirmenin önlenmesi için ülkeler arasındaki anlaşmalar çifte vergilendirmenin önüne geçmenin yanı sıra uluslararası vergi kaçakçılığı, vergi cennetleri daha doğru bir deyişle vergi kayıp ve kaçağına neden olan faaliyetlerin azalmasına hizmet etmektedir.

Uluslararası çifte vergilendirme anlaşmaları, ülkelerin vergilendirme yetkisine³ ilişkin olduğundan anlaşmanın taraf devletlerince farklı şekillerde yorumlanıp uygulanabilir. Bu durum ise, ülkeler arasında vergilendirme konusunda uyuşmazlığın ortaya çıkmasına neden olmaktadır.