Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İstinaf Yargılamasında Yeni Vakıa-Delil Getirme Yasağı ve İstisnaları

Mehmet Akif Tutumlu

Ülkemizde 1 Haziran 2007’de fiilen kurulması öngörülen İstinaf Mahkemeleri, ilk derece mahkemelerince verilen kararların olgu ve hukuka uygunluk denetimini yapmakta görevli bir kanun yolu mercii olarak kabul edilmiş; olgu yargılaması bağlamında bu mercilere tahkikat yapma, yargılama yetkisi de tanınmıştır. Ancak, burada ilk derece yargılamasının silbaştan tekrarı amaçlandığından, yeni vakıa ve delil getirme yasağı benimsenmiş; bu yasağa bazı durumlarda istisnalar getirilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf), Yeni Vakıa, Yeni Delil İkamesi, Olgu Yargılaması, Yasak Kuralı, İstisnalar.

I- Giriş

Bir kanun yolu olan istinaf yargılamasında ilk derece mahkemesinde yapılan yargılamanın ne ölçüde tekrarlanacağı, bu bağlamda yeni dava malzemesi nin (vakıa, delil) hangi koşullarda istinafa taşınabileceği anılan denetim sistemini kabul eden birçok ülkede tartışılmıştır, tartışılmaktadır. Bizde de 5235 sayılı Kanun’la kabul edilen istinaf mahkemelerinin1 fiilen kurulması için yasada öngörülen müddetin dolmasına az bir süre kala2 bu konunun ele alınıp irdelenmesinde, yasal düzenlemenin çeşitli yönlerden kavranılmasına yönelik bir perspektifin oluşturulmasında yarar görülmektedir.

II- Karşılaştırmalı Hukukta Durum

A- Almanya’da3 istinaf mahkemesinin, büyük ölçüde birinci derece mahkemesince saptanan vakıalara bağlı olarak inceleme yapabileceği esası kabul edilmişse de birinci derece mahkemesi tarafından bariz şekilde gözardı edilmiş, ciddiye alınmamış –yeni– vakıaların istinaf yargılamasında değerlendirilerek hatanın telafi edileceği yönünde hükümler vazedilmiştir (Alman Medeni Usul K. m. 529/1,2; 531/2).

B- Avusturya Hukukunda4 yeni delil getirme yasağının katı bir şekilde uygulandığı belirtilmektedir. Bu yasağın kabulünde; delillerin zaman içinde bozulduğu, aşındığı; öte yandan, uzun süre sonra istinaf mahkemesine sunulacak delillerin –genelde- ilk derece mahkemesine sunulandan daha nitelikli olmadığı şeklindeki deneyim ve düşüncelerin etkili olduğu anlaşılmaktadır.